Doelvormvoorwaarden

NLP Vooronderstellingen

Vooronderstellingen zijn aannames. We weten dus niet of ze absoluut waar zijn; ze zijn niet wetenschappelijk te bewijzen. Wel zijn ze bepalend voor je grondhouding, je attitude. Als je bereid bent om volgens deze vooronderstellingen te leven, zal je positiever in het leven staan, zowel naar jezelf toe als naar de mensen met wie je leeft én werkt.

Ook zal je NLP- werk beter verlopen. Het gaat er niet om of ze waar zijn. Het gaat er om wat deze vooronderstellingen bij jou oproepen. NLP kent tientallen vooronderstellingen. Hieronder vindt je een aantal van deze vooronderstellingen die wij essentieel vinden. Elke vooronderstelling levert een concrete bijdrage aan de attitude van de practitioner. Overigens is het tegen de eigen NLP-principes om deze vooronderstellingen als eeuwige waarheden te zien.

•    De kaart is niet het gebied

Mensen handelen vanuit hun persoonlijk beeld van de wereld en niet vanuit wat de wereld werkelijk is. Verschillende beschrijvingen (kaarten) van eenzelfde realiteit (gebied) hebben elk hun waarde. Een autokaart van Duitsland is in feite slechts een stukje papier van één bij één meter. Een stukje papier dat wellicht 10 of 20 jaar geleden gedrukt is. Dit moeten we natuurlijk niet verwarren met het échte Duitsland, een gebied van vele duizenden vierkante kilometers dat voortdurend aan verandering onderhevig is. De kaart is dus niet het gebied en zo zijn onze gedachten ook niet de werkelijkheid. Deze vooronderstelling uit het werk van Alfred Korzybski (‘the map is not the territory’) vormt het fundament waaruit NLP ontstaan is.

Attitude: Ik heb respect voor het wereldmodel van de ander.

•    De betekenis van je communicatie is de respons die je krijgt

Wat je ook zegt of doet, het heeft alleen maar nut als het bij de ander aankomt. Als communicator ben jij er 100% verantwoordelijk voor dat de ander je begrijpt.

Wil je zeker weten hoe jouw communicatie is overgekomen, kijk dan naar de reactie (respons) die je krijgt. Hoe kan jij je communicatie vormgeven zodat het voor de ander duidelijk is? Hoe mensen op jouw communicatie reageren, dus de respons die je krijgt, geeft aan hoe die mensen jouw communicatie waarderen. Het is het effect dat jij hebt gesorteerd.

Attitude: Ik respecteer de respons op mijn communicatie.

 •    Lichaam en geest vormen een cybernetische eenheid

Lichaam en geest zijn geen gescheiden systemen, maar zijn voortdurend met elkaar verbonden en sturen elkaar aan. Het lichaam is de spiegel van de geest.

Attitude: Lichaam en geest zijn met elkaar verbonden.

•    Er bestaat geen mislukking, enkel feedback

Het leven biedt voortdurend kansen om jezelf te ontwikkelen. Grijp deze kansen met beide handen aan en leer van de feedback.

Attitude: Ik geloof in leermomenten en feedback.

•    Elk gedrag heeft een positieve intentie voor die persoon

Het lijkt misschien een wat krasse vooronderstelling, maar werkelijk ieder gedrag heeft een positieve intentie voor die persoon zelf. Misschien niet voor zijn omgeving, maar wel voor de persoon. Elk gedrag levert de persoon namelijk iets op. De kunst is om het gedrag te scheiden van de persoon (de identiteit). Ons gedrag is namelijk niet hetzelfde als wie wij zijn.

Attitude: Ik scheid gedrag van identiteit.

•    Mensen maken de beste keuze die voor hen op dat moment beschikbaar is

Elk (huidig) gedrag is de beste keuze. Mensen maken deze keuze op basis van hun eigen wereldmodel en de situatie waar ze op dat moment in zitten. Gedrag is veranderbaar en kan worden aangepast.

Attitude: Ik accepteer de keuzes van de ander.

•    Mensen beschikken over alle hulpbronnen om hun resultaten te bereiken

Er bestaan geen mensen zonder hulpbronnen, wel stemmingen zonder gewenste hulpbronnen. Hoe zie jij jezelf? Ben jij nu eenmaal zo, omdat je zo bent? Kunnen mensen veranderen of heb je geluk of pech met bepaalde vermogens? Deze vooronderstelling zegt iets anders. Mensen kunnen zich ontwikkelen, kunnen groeien, leren en veranderen. Heb je weleens iets meegemaakt waarvan je dacht: “Ik had nooit geloofd dat me dit zou lukken”? Dus blijkbaar heb je meer vermogens dan je dacht. Hier gaat deze NLP-vooronderstelling vanuit. Mensen hebben vermogens, oftewel hulpbronnen, om daarmee doelen te bereiken. Natuurlijk hebben we meer talent voor het een dan voor het ander. Tevens zijn er fysieke beperkingen. Iemand van 1.55 meter heeft als basketballer een grotere afstand te overbruggen naar de basket dan iemand van 2.05 meter. Binnen de fysieke mogelijkheden kunnen beiden zichzelf ontwikkelen.

Attitude: Ik geloof in de hulpbronnen van elk persoon.

•    Wie flexibel is, beheerst het systeem

Het systeem (of persoon) met de meeste flexibiliteit in gedrag zal het systeem besturen of beheersen.

Attitude: Als dit niet werkt, doe ik wat anders. Ik ben flexibel.

•    De woorden die we gebruiken zijn niet de ervaring zelf

Met behulp van woorden proberen we een gebeurtenis of ervaring uit te drukken. Onze woorden geven echter nooit precies de ervaring of gebeurtenis weer. Denk maar eens aan een fijne vakantie en vertel in 20 seconden over deze vakantie. Hoe kun je in deze 20 seconden een vakantie van twee weken weergeven? Zoals de kaart niet het gebied is, zijn de woorden niet de ervaring zelf.

Attitude: Ik accepteer dat woorden slechts een poging zijn om een ervaring weer te geven.

•    Beperkingen en mogelijkheden liggen in het wereldmodel

Onze kijk op de wereld stelt ons in staat dat te bereiken wat we willen en wat goed is voor ons en onze omgeving. Evenzo geldt dat onze kijk op de wereld ons ook kan verhinderen onze doelen te bereiken. Ieder mens maakt bewust of onbewust de keuze voor belemmeringen of mogelijkheden.

Attitude: Mijn kijk op de wereld geeft mij kracht.

Doelvormvoorwaarden

 •    Gedrag en verandering zijn afhankelijk van context en ecologie

Het gedrag van iemand is afhankelijk van de context waarin het gedrag plaatsvindt. Een NLP’er werkt aan verandering die voldoet aan de ecologie-check, dat wil zeggen: aan de verandering zitten geen (ongewenste/onvoorziene) negatieve gevolgen. Gedrag en veranderingen dienen als zodanig geëvalueerd te worden.

Attitude: Ik houd altijd rekening met de context en de ecologie.

•    Non-verbale uitingen vormen de belangrijkste informatie over een persoon

Uit klassiek onderzoek (Albert Mehrabian) blijkt dat lichaamstaal ruim de helft van de communicatie bepaalt. Iemand kan wel zeggen dat hij vrolijk is, maar als hij met zijn lichaam een andere emotie communiceert, geloven we de lichaamstaal.

Attitude:  Ik gebruik mijn zintuiglijke scherpzinnigheid om te kalibreren.

•    Alle procedures dienen keuze te hebben

Als mensen een probleem hebben, ervaren ze weinig keuzevrijheid. Daarom zijn alle NLP-interventies gericht op het vergroten van de keuzeruimte. Het is hierbij van belang dat de keuzes autonoom blijven: de klant kiest zelf voor verandering en blijft de eigenaar van zijn eigen leven (zie 14).

Attitude: Ik draag bij aan het vergroten van de keuzeruimte.

•    Jij bestuurt jouw bus!

Wie zit er achter het stuur van jouw leven? Overkomt het leven jou en voel je je vaak slachtoffer van de omstandigheden of geloof je dat je zelf de schepper van je leven bent? Dit thema wordt in NLP ook wel het ‘cause and effect’ thema genoemd (oorzaak en gevolg). Aan welke kant sta jij? Geloof je dat jouw leven een gevolg is van wat anderen beslissen of geloof je dat jij zelf de oorzaak bent van hoe je leeft? Deze vooronderstelling geeft de klant zijn autonomie terug.

Attitude: Wie bestuurt jouw bus? Jij dus!

•    Alle procedures en interventies zijn gericht op persoonlijk groei

De basis van de NLP-interventies is respect voor de ander. Een NLP’er is dienend voor de ander om de ander te laten groeien in één zijn (zie ook 18).

Attitude: Ik schep ruimte om de ander te laten groeien.

•    Het onbewuste is minstens zo belangrijk als het bewuste denken

We kunnen met ons bewuste ongeveer 7 plus of min 2 eenheden aan informatie tegelijk verwerken. Gezien het grote aantal indrukken en prikkels dat via ons zenuwstelsel binnenkomt, is dat niet veel. NLP’ers geloven daarom in de enorme kracht van het onbewuste dat veel meer informatie kan verwerken. Inmiddels is ook via allerlei wetenschappelijk onderzoek aangetoond dat ons onbewuste veel krachtiger is dan ons bewuste. Lees bijvoorbeeld het boek “Het slimme onbewuste” van Ap Dijksterhuis, hoogleraar psychologie.

Attitude: Ik geloof in de kracht van het onbewuste.

•    Als iemand anders iets kan, kan ik het leren

NLP is ontstaan uit het modelleren van succesvolle mensen en vanuit deze vooronderstelling. Individuele vermogens zijn het resultaat van de manier waarop iemand zijn subjectieve ervaring organiseert. Als je die structuur kent, kun je een vermogen in principe overnemen.

Attitude: Kunnen is een kwestie van structuur

•    Elk individu is een verzameling van delen

Een individu kan benaderd worden als een verzameling van sub-persoonlijkheden die binnen NLP ‘delen’ genoemd worden, ieder met zijn eigen gedachten, gevoelens, gedragingen en overtuigingen. NLP gaat ervan uit dat het goed is te streven naar overeenstemming tussen zoveel mogelijk delen.

Attitude:  Ik streef naar éénwording: samenwerking en samensmelting van delen.


•    Nut is belangrijker dan waarheid

NLP gaat uit van het pragmatisme (van grondlegger Charles Saunders en bekend via William James) waarin ‘waar’ synoniem is met ‘nuttig’. Het gaat niet om het vinden van de waarheid, maar om de vraag wat nuttig, werkzaam of bevorderlijk is. Dit past goed bij de ideeën van Korzybski over ons wereldmodel. “Want als we de wereld niet kunnen kennen, heeft het ook geen zin ernaar te zoeken. In plaats van vruchteloos te pogen een waarheidsgetrouwe afspiegeling van de werkelijkheid te vinden, kunnen we beter iets nuttigs doen met ons wereldmodel (Essenties van NLP).”

Attitude: Wat werkt, werkt!


•    Weerstand is een gebrek aan rapport

Nogal wat personen ervaren soms een bepaalde mate van weerstand bij anderen. Volgens Milton Erickson, één van de therapeuten die model gestaan heeft voor de ontwikkeling van NLP, is weerstand een teken dat je simpelweg onvoldoende rapport hebt opgebouwd.

Attitude: Weerstand is een respons op mijn communicatie.



NLPro-Groep Kennisbank

Reactie plaatsen